Perakendede Kayıp ve Kaçaklar
Mağazacılık sektöründe yaşanan önemli sorunlardan bir tanesi de mağazada yaşanan kayıplardır. Özellikle kötü niyetli kişiler sebebi ile yaşanan kayıp perakende sektöründeki kanayan yaralardan biridir. Bu tür kayıplar da perakendecilere önemli sayılabilecek zararlar yaşatmaktadır. Geçtiğimiz aylarda sektörün en önemli ve etkin elektronik güvenlik sistemleri firmalarından birinin ‘’Perakende Sektörü Kayıp Endeksi’’ isimli araştırmasına göz atma fırsatım oldu. Bu araştırmadaki rakamlar perakende sektöründeki kayıplar ile ilgili tabloyu net bir şekilde ortaya koyuyordu.
14 farklı ülkede, tüm perakende sektörünün yüzde 80’ini oluşturan işletmelerle yapılan görüşmeler sonucu hazırlanan bu rapora göre kayıpların sektöre maliyeti yaklaşık 100 milyar USD seviyesine ulaşıyor.
Rapora göre en yüksek kayıp oranının yaşandığı mağaza kategorilerine bakıldığında tekstil ve aksesuar mağazaları %1,98 seviyesinde. Departmanlı mağazalar, tüketici elektroniği ve yerel zincir marketlerde kayıp oranları %1,84 ile 1,79 arasında değişiyor. En düşük kayıp ise %1,73 ile hipermarketlerde olduğu görülüyor.
Özellikle hipermarketlerdeki kayıp oranının daha fazla olduğunu düşünürken açıkçası bu oran beni biraz şaşırttı. Bulundurdukları stok seviyesi, ziyaretçi sayısı, dönüştürme oranı gibi kriterler düşünüldüğünde en fazla kaybın yaşanacağı mağaza kategorisi olabileceğini düşünmüştüm, fakat görünen o ki araştırmadaki rakamlar öyle söylemiyor.
Yine bu rapordaki verilere göre mağazalarda yaşanan ürün kaybının dört önemli sebebi bulunuyor. İlk sırayı %34,34 ile dış hırsızlık alıyor. Ürün tedarikçilerinden kaynaklanan kayıplar %24,28 ile ikinci sırada yer alırken, mağaza çalışan kaynaklı kayıplar %22,95’lik paya sahip. Yönetim kaynaklı sebepler ise %18,43 ile dördüncü sırada.
Tüm perakendeciler mağazalarında yaşanan ve önemli bir zarara neden olan bu kayıpları önlemek için birçok önlemler alıyor. Alarm sistemleri, kamera sistemleri, ürün koruma araçları, stok kontrol sistemleri gibi birçok teknoloji günümüzde etkin bir şekilde kullanılmaktadır fakat bunların yanı sıra etkili bir mağaza işleyişi, kurallar ve prosedürler, disiplinli sayım uygulamaları, ödül ve ceza uygulamaları gibi birçok önleyici faaliyetin de bunlarla birlikte uygulanması kaçınılmazdır. Personel ve müşteri sayısı, mal çeşidi ve alan büyüklüğü arttıkça kayıp ve kaçak olasılığı da artmaktadır.
Her perakende işletmesinin ürünlerini ve demirbaşlarını korumak, muhasebe, kasa ve diğer faaliyetlere ilişkin bilgi ve raporların doğruluk ve güvenilirliğini sağlamak, işletmenin tüm faaliyetlerdeki kayıplarını azaltmak amacıyla kontrol sistemleri kurmaya ihtiyacı vardır. Bu sisteme “iç denetim sistemi” denilmektedir ve günümüzde perakende işletmelerin en önemli departmanlarından bir olmuştur.
Unutmayın! Perakende sektörü için şu bir gerçek ki sistem açığını personel ile kapatamazsınız.
Koray Tekay - Perakende Mağazacılık Eğitmeni
(Veriler “Sensormatic Küresel Perakende Sektörü Kayıp Endeksi” raporundan sağlanmıştır.)