Sizin çocuklar da aynı durumda mı? Bizim oğlanın sürekli parmakları arasında fır fır döndürdüğü garip oyuncağa hala anlam veremeden bakıyorum. Bir tane de yetmemiş, üç renginden de almış. İçi küçük demir bilyeli ortası döner milli üç yuvarlak kanadı olan garip plastik bir şey. Döndürmeye başladığınızda neredeyse 2-3 dakika süren çocuk milletinin nedense hoşuna giden bir dönüşü var...
Tüm arkadaşlarında var. Virüs gibi yayıldı, interneti kasıp kavurdu.
Çocuklar hani sıkılınca bacaklarını sallar, tırnak yerler falan ya, işte bu tip sinirli enerjiyi kanalize ediyor diye piyasaya çıkan bu plastik ucuz oyuncak çok kısa sürede salgına dönüştü. Milyonlarcası satıldı, sayısız çeşidi çıktı. 5 milyon You Tube videosuna milyonlarca Google aramasına konu oldu.
Hal böyle olunca, bu oyuncağın markalar için “nasıl viral olunur” dersi verdiğine kanaat getirdim ve bu yazıyı yazıyorum.
İnternetin birşeyleri yaymak için kendine özgü ve etkili bir yöntemi var.
Sadece televizyon ve gazetelerden haber aldığımız eski günlerde bir haber yaymak istediğinizde el mahkum bunlara gidilirdi. 24 saatlik süre önemliydi. Haber 24 saatlik süreler içinde dolaşımda kalır, önemli bir olay patladığında medya kurumları 24 saat içinde haberi ilk yapan olmak için yarışırlar, 24 saat sonra da haber bayatlardı.
“Sosyal” medya ile haberin dolaşımda kalması hem güçlendi hem de süresi uzadı. Tweet’ler haberi bloglardan, bloglar da gazetelerden daha hızlı yayınlayıp yayıyor artık. Sokaktaki adam da artık pasif olarak haberi tüketen değil, aktif olarak yayan durumunda.
Yorumlardan paylaşımlara, bloglardan YouTube videolarına hepsi haberin dolaşımda kalmasına ve yayıldıkça yayılmasına katkıda bulunuyor. Koca koca markalar tweet’leri internet “mim”lerini takipçileriyle paylaşıp muhabbet başlatmaya çalışıyorlar.
Geleneksel medya da bir trendin farkına varınca hakkında yazıp çiziyor, sosyal medyadaki yayılmaya o da katkıda bulunuyor.
Fır fır dönen garip oyuncağa geri gelecek olursak, gazetelerde yığınla haberi yapıldı: “2017’nin olmazsa olmaz oyuncağı.” “Çocukları da büyükleri de mest eden yeni çılgınlık” “Fidget Spinner: Kimin icadı?” vb.
Ama tabi gazete makaleleri bir viral trendi desteklemeye yetmez. Üç önemli şey daha gerekiyor: Üzerinde muhabbeti olacak bir şey, internet ve viral döngü.
Stres çarkları hakkında içerik üretmek kolay. Çünkü komik, anlamsız ama çekici küçük şeyler.
Mesela aşağıdaki gibi komik “mim”lere mevzu oldu. Paylaşıldı, değiştirilip terar paylaşıldı ve yayıldıkça yayıldı. İşte bu da viral döngünün işi.
Viral döngü nasıl çalışıyor?
Biri bir fikirle karşılaşıyor. Buna bir tepki veriyor. Sosyal medyada paylaşıyor. Daha fazla insan bu fikirle karşılaşıyor. Daha fazla insan bu fikri yayıyor. İnsanlarda belli bir reaksiyon doğurmaya devam ettiği sürece fikir yayılıyor. ve başta fikre yabancı olanları bile etkilemeye başlıyor.
Mesela ben: başta umrumda değildi, ama şimdi bu yazıyı yazıyorum, değil mi?
Yani stres çarkı denen acayip şey viral döngü yaratmada mükemmel bir iş çıkardı.
4 ay önce internette stres çarkı satıyor olsaydım, belki de şimdi zengindim...
Peki, bu gibi trendlere nasıl önceden uyanırız? Zamanlama herşey çünkü...
Birşey ilgi çekmeye başladığında insanlar ne yapıyor? Google’lıyor, değil mi? İlgi ne kadar büyükse Google’da konu ile ilgili arama sayısı da o kadar büyük oluyor.
O zaman Google Trends’e gireceğiz ve ilgi çeken konu hakkında ne kadar arama yapılmış ve eğilim ne yönde ona bakacağız.
Bir de sosyal medyada insanların ve haber kaynaklarının konuya tepkisini izleyeceğiz. Bunlarda coşku düzeyi ne kadar yüksekse ürünün trend olma olasılığı da o kadar yüksek.
Elbette en şahane stres çarkı bile eninde sonunda yavaşlamaya mahkum, internetteki trendler de öyle. Ama sık sık gerçekleşiyorlar. Yani yakalama şansımız hep var.
Oya Yaşayan - Dijital Pazarlama ve E-Ticaret Uzmanı