Reklam Marka Pazarlama Terimleri Sözlüğü (U-Ü)
U
Uluslararası pazar [international market]: Ülke sınırlan dışındaki tüm pazarlardır. Birbirinden çok farklı sayısız pazarı kapsar. Bu pazardaki talep, yine demografik ve ekonomik faktörlerle tüketici özelliklerine göre değişir. Özellikle o ülke halkının örf ve adetleri, hayat tarzları, ülkenin tabii yapısı ve iklimi vs. Bu sebeple her ülke ayrı mallara ve hizmetlere ihtiyaç duyabilir. Onların nelere ihtiyaç duyduğu ekonomik/hukuki/siyasi, sosyokültürel ve iş çevresinin ayrıntılı şekilde incelenmesiyle anlaşılabilir.
Uluslararası pazarlama [international marketing]: Uluslararası pazar ortamlarında pazarlama stratejilerini geliştirme sürecidir. Söz konusu stratejilerin farklı ülkelerdeki uygulamalarını bütünleştirme süreci. Bir kazanç sağlama amacı ile seçilmiş müşteri gruplarının ihtiyaç ve isteklerini tatmin için kaynaklarının çözümlenmesi, planlanması, örgütlenmesi, kullanılması ve denetimi olarak tanımlayabiliriz. Uluslararası pazarlama ise bu çabaların uluslararası alanda yürütülmesidir.
Uluslararası reklamcılık [international advertising]: Küreselleşmenin gelişimiyle beraber, ulusal pazarlar üreticilere dar gelmeye başlamış ve dolayısıyla bazı üreticiler uluslararası pazarlara açılmaya başlamışlardır. Bugün iletişim politikası ve reklam stratejilerinin uluslararası arenada geliştirilmesi meselesine denir.
Uluslararası ticaret [international trade]: Ülkelerin birbirleriyle yapmış oldukları ticarete dış (uluslararası) ticaret denir. Ülkeler, ihtiyaç duydukları bütün malları kendileri üretemez. Ülkede yeterli miktarda üretilmeyen mallar, dış ticaret yoluyla elde edilir. Örneğin ülkemizde pamuk, fındık, krom üretimi yeterlidir; fakat petrol üretimi yeterli değildir. Dolayısıyla petrolü başka ülkelerden alırız. Dış ticaret ödemelerinde uluslararası geçerliliği kabul edilen döviz kullanılır.
Ü
Üreticiler pazarı [producer market]: Başka malların üretiminde ya da üretim eylemlerinin yönetiminde kullanılarak kâr etmek amacıyla mallar satın alan kişilerden ya da işletmelerden oluşur. Bu pazarı oluşturan işletmeler; tarım, orman, balıkçılık, maden, imalat, inşaat, iletişim, bankacılık ve diğer hizmet işletmeleridir.
Ürün çeşitlendirmesi [product diversification]: Üretici firmanın pazarda hiç üretmediği bir ürün kategorinsin üretimine başlaması Yeni ürünlerin, yeni pazarlara sunulup satılmasıdır. Riskli bir stratejidir, çünkü her iki konu da şirket için yenidir. Stratejinin oluşturulması, strateji seçenekleri arasından en uygun olanın seçilmesidir. Böylece, sürekli artan rekabet karşısında rakiplere karşı daha güçlü ve etkili biçimde yarışabilmek olanaklı hale gelir.
Ürün fiyatı [product price]: Üreticiler üretim maliyetlerinin üzerine bir miktar kâr payı koyarak satış fiyatını oluştururlar. Satış fiyatı ürünün maliyet fiyatının altına düşmez, düşmesi firmanın zararı anlamına gelir. Oysaki firmanın ayakta kalabilmesi satışları üzerinden kâr etmesine bağlıdır. Ürünün satış fiyatının yüksek olması talebin düşmesine, satış fiyatının düşük olması talebin artmasına neden olabilir.
Ürün gamı genişletme [line extension]: Bir şirketin tanınan bir marka ismi altında yeni ürünler pazarlaması. Aynı ürünün farklı bir boyda piyasaya verilmesi ise ebat çeşitlendirmesi olarak adlandırılır. Tür çeşitlendirmesi ya da çizgi genişletme olarak da tanımlanır.
Ürün farklılaştırma [product differentiation]: Talebi arttırmak için eşsiz ürün özellikleri geliştirme ve ürüne diğerlerinden farklı olduğu imajı yaratma. Ürünlerin ya da markaların art arda giriş, gelişme, olgunluk ve satışların azalması devrelerinden geçtiğini ileri süren pazarlama teorisi. Okulda kompozisyon yazarken öğrendiğimiz “giriş-gelişme-sonuç” gibi bir model. Birçok şeyi açıklamaktan uzak, basit bir şey ama bazen de çok işe yarar. Bir ürünün daha çok piyasadaki ömrünü uzatmak amacıyla tadında, dış görünüşünde, ambalajında kısacası fiziki görünüşünde meydana getirilen değişiklik.
Ürün geliştirme [product development]: Ürün bir ihtiyacı ya da isteği karşılamak amacıyla pazara sürülen tüketim ve kullanım gibi işlevleri yerine getiren her şeydir. Bu fiziksel bir obje, hizmet organizasyon, fikir olabileceği gibi bunların hepsinin bir karışımı da olabilir. Şimdiki pazarlarda, yeni ürünlerin geliştirilmesi amaçlanır. Ürüne yeni ilaveler, ürün hattını geliştirme, ürün kalitesini geliştirme, ürün yenileme gibi türleri söz konusudur. Bu strateji Ar-Ge çalışmalarına bağlıdır ve maliyeti yüksektir. Pazar geliştirme stratejisinden daha risklidir.
Ürün hattı [product line]: Bir ürünün diğer benzer ürünlerle aynı dağıtım kanalını, hattını kullanması veya tanımlı bir fiyat aralığında bulunması nedeniyle ilişkili kabul edilen ürün grupları. Benzeşik özelliklere, tüketici profillerine, dağıtım kanalına ve fiyatlara sahip olan ürünler toplamıdır.
Ürün inovasyonu [product innovation]: Bir işletme tarafından pazara sunulan, elle tutulup gözle görülen nesneler ürün olarak adlandırılır. Bir işletmenin farklı, yeni, değişik bir ürün geliştirmesi ve bunu pazara sunması ürün inovasyonu yapması anlamına gelir.
Ürün kavramı [production concept]: Ürün fikri ya da idealinin sözel ve grafiksel anlatımını ifade eder. Tüketicinin hem kaliteli, hem de hesaplı ve kolayca bulunabilen ürünleri tercih ettiği varsayımından yola çıkarak, yüksek düzeyde üretim ve yaygın dağıtım elde etmeye çalışan pazarlama biçimi.
Ürün konumlandırması [product positioning]: Pazarlama iletişimi etkinlikleri yoluyla hedef tüketicinin beyninde, ürün türüyle ilgili özel zihinsel tema oluşturma işi.
Ürün planlama [product planning]: Üretim planlama, işletmenin belli bir dönem içinde üreteceği ürün miktarının belirlenmesi ve kontrol altında tutulmasıdır. Üretim planlaması, hangi mamullerin, nerelerde, kimler tarafından, ne zaman ve nasıl üretileceğini gösteren planların hazırlanmasıdır.
Ürün tanıtımı [product promotion]: TV’de sıkça rastladığımız program üstü reklamlardır. Anlaşılan süre dâhilinde firma yetkilisinin veya görevlendireceği bir kişinin ürün/hizmetini detaylı tanıtması ve hakkında bilgi aktarması için belli bir senaryoya bağlı kalarak, ilgili program ortamında/akışında sunumunu yapması şeklinde gerçekleşir.
Ürün testleri [product test]: Söz konusu test “yeni ürün geliştirilmesinde”, “mevcut üründe” veya “mevcut ürün değişikliğinde” başvurulan bir yöntem olarak bilinir. Ürün testinin amacı, ürüne karşı “mevcut tüketicilerin”, “rakip tüketicilerin” veya “potansiyel tüketicilerin” yaklaşımını almaktır. Üründe bulunan özelliklerin, “güçlü” ve “zayıf” yönlerinin tüketiciler tarafından değerlendirilmesi, belirlenmesi ve buna paralel olarak ihtiyaç ve önerilerin ortaya çıkarılması amaçlanır. Ürün testleri yeni ürün tasarımlarında veya mevcut ürünlerde “markasız (blind)” veya “markalı” olarak gerçekleştirilebilir. Tüketicilerin markadan kaynaklı avantaj ve dezavantajlardan etkileneceği göz önünde bulundurulursa mevcut üründe yapılacak değişikliklerin ilk etapta mutlaka markasız test edilmesi önerilir.
Ürün ticari yaşam döngüsü [product trade life cycle]: Zaman ve pazar odaklı olmak üzere üretim, tüketim, ticaret ve ürün yaşam döngüsü arasındaki ilişkiyi ortaya koyan tasarım.
Ürün tasarımı [product design]: Seri üretim için tüketici ihtiyaç ve problemlerine yönelik, estetik, yaratıcılık, teknik avantaj, işlevsellik, ergonomi, malzeme bilgisi, pazarlanabilirlik, üretim yöntemleri ve olanakları gibi çeşitli kriterleri gözeterek, yeni ve güncel ürünler tasarlamaktır.
Ürün yönetimi [production management ]: Belirli bir ürün veya hizmetin satışının yapılabilmesi için, çeşitli aktivitelerin yerine getirilmesiyle, ürün veya hizmetin satışının sağlanması ve kazanç elde edilmesidir.
Ürün yaşam döngüsü [Product Life Cycle (PLC)]: Yeni bir ürünün başlangıçtan itibaren büyüme, olgunluk ve düşüş dönemlerini içeren ve farklı pazarlama stratejilerine dayanan sistemdir. Ürünlerin genel ekonomik açılardan ve işletme açısından ele alınabilen hayat (yaşam) dönemleri vardır. Bunlar, giriş, gelişme, olgunluk ve gerileme bölümleridir.
Ürün-kategori promosyonel fiyatlandırması [product-line promotional pricing]: Herhangi bir ürünün tüm serisinin özel bir fiyatlandırma ile pazara sürülmesi. Çoğu zaman baz ürün ucuzdur, satışın büyük bir çoğunluğu ürünü çalışabilir hale getiren ilavelere dayalıdır.
Ürünü yeniden konumlandırma stratejisi [product repositioning strategy]: Bu stratejide hedef pazar aynı kalırken ürün farklılaştırılmaktadır. Üründe değişiklikler yapılarak farklı kullanım alanları yaratılmaktadır. Böylece hedef pazarda ürüne yeni tüketiciler kazandırılmaktadır.
Ürünün farkına vardırılması [product awareness]: Pazarlama basamaklarının en altında ürün veya hizmetin varlığının farkında olmayan potansiyel müşteriler bulunmaktadır. Bu nedenle ilk aşama ürününün farkına vardırılması gerekliliğidir. Burada önem verilmesi gereken nokta satma ya da ürün hakkında bilgilendirmek bile değildir. Önemli nokta potansiyel müşterilerin ürünün farkına varması, vardırılmasıdır.
Prof. Dr. Uğur Batı / Eğitmen, Yazar