Reklam Marka Pazarlama Terimleri Sözlüğü (M-N)
M
medya [media] Her türden sözlü, yazılı, basılı, görsel metin ve imgeleri içeren çok geniş iletişim araçlarını kapsayan bir kavramdır. Bu kavramın içine gazeteler, dergiler, kitaplar, broşürler gibi basılı, televizyon, sinema gibi görsel-işitsel ve radyo gibi işitsel kitle iletişim araçları girmektedir. Günümüzde bu kavrama internet, billboard benzeri yenileri de eklenmiştir. Yazılı ve görsel basın ile alternatif medya kanallarından oluşan medya firmanın kamuoyun ile arasındaki köprü görevi yapar. Ürün ve hizmetlerin reklamlarını iletmede, firmanın halkla ilişkiler çalışmalarının kamuoyuna yansıtılmasında medyanın önemli bir işlevi vardır.
medya ilişkileri [media relations] Medya ilişkileri, iletişim yönetiminin vitrini ve en önemli alt disiplinlerinden biridir. En önemlilerinden biridir, çünkü kurumun, markanın, ya da kişinin hedef kitle nezdindeki algısını oluşturur, güçlendirir. Medyada yer alan yayın organlarının tümünün tıpkı o ortamda var olmak isteyen kurumlar gibi kendilerine has kuralları ve özellikleri olduğunun kabul edilmesi gerekir. Dolayısıyla bu ilişkilerin onların beklentilerinden yola çıkılarak bir plana bağlanması çok önemlidir. Medya ilişkileri işte bu ilişkileri yönetir.
medya planı [media plan] Reklam mesajının doğru hedef kitleye doğru medya ile iletilmesi için tasarlanan plan. Hedef kitleye mesajın en etkili biçimde ulaştırılmasından sorumludur. Medya çalışmaları planlama, satın alma ve araştırma olarak üçe ayrılır.
medya stratejisi [media strategy] Reklamın, hangi iletişim araçlarında yayınlanırsa en iyi sonuçları kazanabileceğini gösteren bakış açısıdır. Hedef kitlenin belirlenmesi, seçilmesi, medya amaçlarına karar verilmesi süreçlerini içeren stratejik planlama türüdür. Hedef kitlenin seçilmesi, medya amaçlarının belirlenmesi, medya türlerinin ve spesifik medya araçlarının seçimi ile medya programlarının (zamanlama) yapılması konularında yapılan çalışmaları içerir. Medya stratejilerinin geliştirilmesinde işletmenin pazarlama stratejileri ve reklam stratejilerinden yararlanılır. Uygun medya aracılığıyla reklam mesajını tüketiciye etkili şekilde ulaştırmak için geliştirilen strateji.
mekân atmosferi [store atmosphere] Mekân atmosferi bir mağazanın fiziksel özelliklerinin tüketiciler üzerinde yarattığı, estetik, bilişsel ve duyusal etkiler toplamıdır. Mağazanın; girişi, vitrini, ön cephesi, etrafı ya da mağaza içindeki renk, ışıklandırma, ses, havalandırma, temizlik, sergileme araç gereci, dekorasyon malzemeleri, kabinler, koridorlar gibi fiziksel unsurları mekân atmosferi olarak tanımlanır.
mega pazarlama [mega marketing] Bir işbirliği stratejisi olarak, belirli bir pazara girmek veya bu pazarda başarılı olmak için çeşitli gruplarla birlikte ekonomik, politik, psikolojik türden çeşitli araçların birlikte kullanımı ifade eden pazarlama bilimidir. Sadece firmaların değil, ilgili bütün aktörlerin harekete geçirilmesini öngörmektedir. Tipik pazarlama aktiviteleri yanında bir şirketin, hükümet, medya ve baskı grupları gibi dış çevresine ait diğer faktörleri içeren yönetimsel faaliyet.
metafor [metaphor] Metafor (métaphore) kelimesi etimolojisi bakımından iki kelimeden teşkildir. İlki, meta, sonra anlamındayken, fora (phora) kelimesi sözü aktarmak, nakletmek gibi anlamları karşılar. Türkçe karşılığı eğretileme olan metafor, bir kavramı başka bir yoldan ifade etmek anlamına gelir. Metafor kelimesi zaman içinde retorik figürlerin hepsini ifade eden genel bir kavram haline de gelmiştir. Her türlü dilde olduğu gibi, reklam dilinde de sıklıkta görülen retorik figürlerinden olan eğretilemede, bir şeyin kendi anlamı dışında, türlü yönlerden benzediği bir başka şeyin adıyla anılması söz konusudur.
metafor pazarlaması [metaphor marketing] Prof. Zaltman, “Bu aklımızın derinliklerinde gerçekleşenler, söylediklerimizi etkiliyor. Bunlar bilinç seviyemizin dışında oluyor. Bu nedenle, insanların bildiklerini farkında olmadıkları şeyleri öğrenmek için saklı bilgiyi ortaya çıkarmak için yeni tekniklere ihtiyacımız var.” Diyor. Tüm bu söylemlerinin ardından Zaltman, figüratif dil ve anlamlar üzerine geliştirdiği yeni bir pazarlama teorisini ortaya atıyor: Metafor pazarlaması ya da bir başka bir söylenişle şairane pazarlama.
mit [myth] Belli bir kronoloji içinde söylen (mit) olan başlangıçtaki basit söz, aynı zamanda bir bildiridir. Bir bildiri illa sözlü olmalı diye bir gereklilik söz konusu değildir; yazılı olabilir, fotografik bir imge olabilir, reklam olabilir, tiyatro veya sinema gibi gösteri sanatı da söylene kaynak teşkil edebilir. Böyle olunca bir gösterim de söylen olabilir. Barthes, söylensel sözün dilbilime kadar uzanan genel bir bilim olan göstergebilimin alanına girdiğini belirterek, söylende üç boyutlu bir çizge olarak ifade ettiği gösteren, gösterilen ve göstergenin bulunduğunu söyler.
mobil reklamcılık [mobile advertising] Mobil reklamcılık; mobil iletişim araçları kullanarak, hedef gruba kişiselleştirilmiş bilgilerle ürün, hizmet ve fikirler sunulması, hedef müşteri grup/gruplarının bulunduğu yer, zaman ve ilgilerine göre kişiselleştirilmiş bilgilendirici, hatırlatıcı veya ikna edici reklam mesajlarının gönderilmesi veya doğrudan pazarlama mesajlarının mobil telefonlara iletilmesi ve internet veya televizyon reklamlarındaki gibi mesajının mobil telefona iletilmesi olarak tanımlanabilir. CRM, reklam ve promosyon için doğrudan pazarlama mesajlarını, çeşitli iletişim kurguları içinde cep telefonu ile entegre edilmesi içindir. Değişken, zaman-mekân-insan faktörüne göre çizilir. Hedefli Mesaj, Hedefli IVR, Hedefli Lokasyon, TonlaKazan, Kurumsal Çalarken Dinlet, Sponsorlu SMS, Sponsorluklar, Lokasyon Bazlı Uygulamalar, Mobil Anket, Konuşan İlan, Banner Uygulamaları, Tıkla Kazan, Roaming SMS, Mobil Kupon, Nerde Markam ürünlerinden oluşan mobil reklam ürünlerinin kullanımı ile markanın ya da ürünün bilinirliğinin arttırılmasının hedeflendiği faaliyetlerdir.
müşteri [customer] Bir markanın düzenli olarak tüketicisi olan kişi. Hizmetimizin veya ürünümüzün nihai kullanıcısıdır. Ürünün şekillenmesinden başlayarak kullanılır hale geldikten sonra tüketime sunulması ile ilgili faaliyetler zincirinde müşteri son noktada ortaya çıkmaktadır. Oluşan hizmet veya ürün çıktısının her alıcısı bir müşteridir ve dışarıdaki müşteri veya son kullanıcı gibi düşünülmelidir. Müşteriyi iç müşteri ve dış müşteri olmak üzere iki ana kategoriye ayırmak gerekir.
müşteri bağlılığı [customer loyalty] Müşterinin her durumda, Müşterinin tüm rekabetçi etkilere ne ölçüde direndiği ve firmanın ürün ve hizmetlerini kullanmakta ne kadar kararlılık gösterdiği. Müşterinizin tüm rekabetçi etkilere ne ölçüde direndiği ve firmanızın ürün ve hizmetlerini kullanmakta ne kadar kararlılık gösterdiğidir.
Müşteri İlişkileri Yönetimi (MİY) [Customer Relationship Management (CRM)] Yani bir tutundurma karması üyesi. Her türlü teknolojik altyapıyı da kullanarak müşteri ilişkilerinin yönetilmesi işidir. Müşteri ilişkileri yönetimi anlamına gelmektedir. Yöntemden ziyade “bir iş modeli ve felsefesi” olan CRM, müşteriyi her adımda dinleyebilme, isteklerini anlayabilme ve istekleri doğrultusunda hizmet ve ürünleri şekillendirme olarak da tanımlanabilir. CRM biçiminde kullanıcılara ait verilerin elde edilmesi, depolanması, işlenmesi, analiz ve tahminlere dönüştürülerek raporlanması işlemleri gerçekleştirilir. Böylelikle CRM’in operasyonel ve entegrasyon özellikleri üzerine analiz ve raporlama özellikleri eklenir. Müşteri ilişkilerinizi düzenlemek için bir uygulamadır, zihniyettir, yönetim felsefesidir. CRM sistemi ile müşteri bilgileri düzenlenir, toplanır ve saklanabilir. Bir CRM aplikasyonu” kullanarak gerçekleştirilir. Amaç, pazarlama, satış, müşteri destek, proje planlama, günlük yapılacaklar verimini % 100 arttırmaktadır.
müşteri odaklılık [consumer oriented] Müşteri odaklılık, hedef alıcıları yeterli bir şekilde anlama, onların ihtiyaçlarına yeterli bir şekilde cevap verme ve alıcılar için sürekli üstün değer yaratmaktır. Müşteri odaklılık sadece bugün için değil, içsel ve pazar değişikliklerine bağlı olarak gelişebilecek durumlarda bile tam bir müşteri değer zincirinin işletmeler tarafından yaratılmasına ihtiyaç göstermektedir.
müşteri sadakati [customer loyalty] Pazarlama iletişimi etkinlikleri, oluşturdukları mesajlarla tanıtımını yaptığı ürün ya da hizmetle potansiyel tüketicisi arasında bağ kurmayı amaçlar. Bu bağın sürekli olmasını sağlamak ulaşılmak istenilen bir diğer amaçtır; çünkü bu sürekli satış anlamına gelir. İşte müşteri sadakati, markayı sürekli olarak satın alma eğiliminde olan, markalarla duygusal bağı olan, marka taraftarı müşterilerdir. Bir marka için sadık müşteri grubunu yaratmak, bu grubu genişletmek marka devamlılığını sağlayabilmek adına önemlidir. Sadık müşteriyi yaratma sürecinde birincil koşul tüketicinin o markayı denemesini sağlamak, dolayısıyla tüketiciyi satış noktasına çekmeyi başarabilmektir.
N
nihai tüketici [end user / final consumer / ultimate consumer] Geliştirilmesi tamamlanmış ve pazara çıkmış bir ürünün ulaşacağı kullanıcı. Ürünü satın alan ya da satın alınmasını onaylayan kişi değil, onu tüketecek ya da kullanacak olan kişi.
niş pazarlama [niche marketing] Niş pazarlama segmente bir hedef kitle, çok dar kapsamlı, küçük bir pazar bölümüne yönelik yapılan pazarlamadır. Bütün pazarlama çabasını küçük ama belirli ve iyi tanımlanmış bir segmente yönelik olarak yürütme.
nöropazarlama [neuromarketing] Nöropazarlama, çeşitli yöntemlerle bu karanlık kısmı aydınlatmak ve bireylerin tercihlerini daha iyi anlamak adına tüketicilerin verilen mesajlar karşısında tepkilerinin ve zihinsel aktivitelerinin nörolojik olarak incelenmesidir. Bize sunduğu bilgi sayesinde daha etkili tasarımlara, beynin olumlu tepkiler vereceği pazarlama ve reklam kampanyalarına imza atmamızın mümkün olduğu fikrine eğilen pazarlama yöntemidir. Tüketicilerin pazarlama uyarılarına verdikleri duyu-motor, bilişsel ve duygusal tepkilerini ölçmeye yönelik pazarlama alanı.
nöropazarlama araştırma katılımcısı [neuromarketing research] Pazar araştırması amacıyla ve nörobilimsel yöntemler kullanılarak kendilerinden sezgi ve kavrayışların toplandığı, derlendiği bireyler veya kuruluşları ifade eder.
nöropazarlama araştırmacısı [neuromarketing researchers] Bir nöropazarlama araştırma projesinde nöropazarlama danışmanı olarak görev yapan ya da nöropazarlama araştırma şirketinden hizmet alan kuruluşlarda çalışan kişiler de dâhil olmak üzere projeyi yürüten tüm kişi veya kuruluşları ifade eder.
nöropazarlama araştırması [neuromarketing research] Araştırmacıların çeşitli uyaranlara verilen sözlü olmayan ve fizyolojik tepkileri bulmalarına ve keşfetmelerine olanak sağlayan farklı protokolleri kullanan bireylere ilişkin nörolojik ve nörofizyolojik sezgi ve kavrayışların pazar araştırmaları nedeniyle sistematik olarak toplanması ve yorumlanması anlamına gelir.
nöropazarlama çalışması [neuromarketing study] Katılımcı ile yapılan nöropazarlamaya ilişkin sezgi ve kavrayışların toplandığı seanslar olarak tanımlanır.
nöropazarlama içgörüleri [neuromarketing research] Pazarlama uyaranları (reklamlar, internet siteleri, ambalaj vb.) tarafından üretilmiş beyin faaliyeti miktarının analizi ile desteklenen bilgilendirilmiş sonuçlardır.
nöropazarlama müşterisi [neuromarketing customer] Nöropazarlama araştırma projesini tahkik eden, soruşturan, satın alan ve destekleyen (sponsoru olan) her bir birey ya da kuruluş anlamına gelir.
Prof. Dr. Uğur Batı - Eğitmen/Yazar